Nieuws

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Het wordt drukker en drukker! Steeds vaker en steeds meer weten mensen Erfgoed te vinden.
Marga Kortekaas, lange tijd was deze atlete van De Spartaan uit Lisse een zeer gewaardeerde werpster. Haar vraag: “Kunnen jullie vinden wat ik op 27 juni 1965 in Meerbeck (Duitsland) met de discus heb gedaan?” Ja Marga, je kwam -als juniore- tot 39,88m en je top in dat seizoen was 40,81m.

Oud steeple topper Hans Koeleman is de motor van het zeer lezenswaardige magazine Mystical Miles.
In de vorige Vriendenband konden we zijn komst naar Erfgoed al aankondigen en intussen is hij geweest om inspiratie op te doen voor nieuwe uitgaven. Intussen is hij geweest en bracht als cadeautje zes exemplaren van Mystical Miles mee! Vol met verhalen over lopen en lopers, vaak nauwelijks bekende achtergrondinformatie en vooral: BELEVING! Vier uitgaven per jaar, niet goedkoop (15 euro per stuk), maar voor loopenthousiastelingen is het dat geld meer dan waard!

Vesperpublishing, uitgever van de Canon van de Nederlandse Atletiek (zie de vorige Vriendenband) had een stand op de Dag van de Atletiek. Wilde die graag ‘aankleden’ en leende bij ons wat bekers, memorabele medailles, 80 jaar oude spikes, het schepje dat Alie de Vries in 1936 kreeg als aandenken aan de Olympische Spelen van 1936, een koperen bord ter herinnering aan de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam; kortom, we konden naar tevredenheid aan de vraag voldoen.

PEC, uit Zwolle natuurlijk, heeft het clubhuis opgeknapt. Vroeg ons foto’s van het waarschijnlijk meest beroemde lid, hinkstapspringer Wim Peters, en een overzichtsfoto van de IJsselhal waar jarenlang zeer memorabele indoorwedstrijden zijn georganiseerd.

Fennie van Osch had gelezen dat Bert Paauw voor ons een jubileumboek van het Leidse Holland had meegebracht. Waarop Fennie zich bedacht dat Haag Atletiek óók meerdere jubileumboeken had gemaakt. Bleek, dat wij deze allemaal hadden, behalve het boek van 90 jaar. Fijn, dat we ook die uitgaven nu compleet hebben.

De enorme kennis over atleten van Piet Wijker is niet alleen voor ons herhaaldelijk een uitermate nuttige bron van informatie, maar andersom kunnen wij Piet gelukkig ook meermalen helpen met antwoorden op zijn vragen.

Andere Tijden Sport is een t.v.-programma dat mooie momenten uit het verleden nog eens, al dan niet met de bril van nu, behandelt. Nu de prestaties van Nederlandse atleten de afgelopen jaren ervoor hebben gezorgd dat Nederland tot de top-5-landen van atletiekend Europa behoort, is de belangstelling voor atletiek sterk toegenomen. Dus is een programmamaker al meermalen bij ons langs geweest om feitenkennis, foto’s, films? te halen ter voorbereiding op een programma over een atleet die ik nu nog niet bij naam zal noemen en misschien ook nog voor een andere uitzending over een tweede. Hou de programmabladen maar in de gaten!

Het stukje over de borstelspikes heeft meerdere nuttige reacties van lezers uitgelokt! Op het moment van schrijven van deze regels zijn we nog naarstig op zoek naar de ins en outs van dit speciale type schoenen. Hoop in de volgende Vriendenband het naadje van de kous te kunnen presenteren.

Enne, ik begon dit stukje met ‘drukker en drukker’ ……, maar laat je daardoor niet afschrikken als je iets wil weten. Vragen beantwoorden (of dat minstens proberen) is een van onze taken waar we graag mee bezig zijn!

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Wat speelt er zoal van even voor tot en met even na de jaarwisseling?

AV’23, jarenlang niet alleen toonaangevend maar ook de belangrijkste atletiekvereniging van ons land, bestaat in 2023 natuurlijk 100 jaar. We meldden het in de vorige Vriendenband al. Guus Mater blijft ons vragen stellen en waar wij dat kunnen, beantwoorden we die graag.

De ruimte in het depot, waar we veel van onze bezittingen hebben opgeslagen, delen we met Topsport die er de kleding, schoenen, koffers en dergelijke bewaart voor de topatleten die uitgezonden worden naar internationale kampioenschappen en dergelijke. Tot onze verrassing zagen we daar plots een paar borstelspikes?? liggen!

Bekend is, dat daar ooit even mee geëxperimenteerd is, maar dat ze door de toenmalige IAAF al heel snel verboden zijn. Toen ik de foto aan Sylvia Barlag liet zien, zei zij: “Stuur hem maar door na mij, als ik Imre Matrahazi weer tegenkom (DÉ expert op het gebied van reglementen bij World Athletics), zal ik hem vragen of hij er meer over weet.” Borstelspikes, bij een nieuwe voorraad… We wachten het antwoord af.

De mannen die de Canon hebben geschreven, vroegen of er meer journalisten of boekenschrijvers bij ons kwamen om informatie of foto’s op te halen. Waarop wij konden antwoorden dat het niet zo heel vaak voorkomt.

• Kees Kooman is wel langs geweest.
• Herman Lenferink die meermalen op bezoek kwam toen hij bezig was met een boek over Phoenix-man, trainer, Unieraadslid e.d. Herman Verheul.
• Peter Klooster, van het blad Runner’s World Magazine, die in dat blad zo’n geweldige fotoreportage heeft opgenomen van materialen waarover Erfgoed beschikt.

Omdat Rolf Bos, de aanvoerder van de Canon-schrijvers, Hans Koeleman goed kent, vroeg hij of Hans ook eens inspiratie op mocht komen doen voor een of meerdere artikelen die hij in Mystical Miles zou kunnen plaatsen. Natuurlijk altijd welkom, maar op het moment van schrijven moet de afspraak nog gemaakt worden.

Dat de Vriendenband gelezen wordt, blijkt regelmatig. Zo reageerde Hans van Kuijen na het vorige blad op ‘Voor het Voetlicht: Sylvia Barlag’. Hans wist te melden dat Sylvia mogelijk ook thuishoorde in de beschrijving van Nederlandse wereldkampioenen, zoals Piet Wijker die destijds in meerdere Vriendenbanden heeft opgenomen.

“Oei,” dacht Piet Wijker, “ben ik tegen mijn gewoonte in onzorgvuldig geweest in het samenstellen van die lijst?” Dus de vraag aan ons of wij duidelijkheid konden verschaffen. Dat lukte. Bleek dat Sylvia inderdaad op de zevenkamp een beste wereldprestatie, tot dan ooit geleverd heeft met in totaal 5878 punten (handtijd), maar dat gebeurde in 1979 en tot en met 1980 bestonden alleen wereldrecords op de vijfkamp. Pas vanaf 1981 werden wereldrecords op de zevenkamp ingevoerd. Piet weer blij omdat Sylvia Barlag destijds weliswaar een geweldige prestatie had gerealiseerd, maar het inderdaad officieel geen wereldrecord genoemd mag worden!

Bij de geleidelijke overgang dat ‘vroeger’ alles op papier, dan wel te boek werd gesteld, naar het vervangen door teksten die steeds vaker bijvoorbeeld slechts op de harde schijf of in Dropbox kunnen worden bewaard, blijven aspecten als veiligheid en toegankelijkheid ons nog altijd bezighouden. Gelukkig hebben we in ons midden twee man met heel acceptabel kennis en ervaring in deze. Maar het blijft een lastige materie!

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Werken aan Erfgoed is

1 onderhouden van wat we hebben, 2 onderzoek en 3 vragen beantwoorden.

Onderhoud wordt weer een stukje gemakkelijker nu we in het depot drie nieuwe kasten hebben ter vervanging van oude die alleen maar bleven staan omdat ze gestut werden door andere en die ook nog eens niet meer dicht konden. Tevens: de ruimte delen we met topsport die er de kleding e.d. voor de selectieatleten bewaart. Zij werden twee maanden geleden door de sponsor ‘overvallen’ met een nieuwe lading voor 2023….. én voor 2024 én voor 2025! Zoveel tegelijk is nog nooit gebeurd! Gevolg: ze hadden ook ‘ons’ deel nodig voor voorlopige opslag en daar hadden we even goed last van. Maar gelukkig is er intussen door topsport hard gewerkt en kunnen we nu weer overal onbelemmerd bij.

Onderzoek. Het samenstellen van een overzicht van mensen die vanaf 1901 verantwoordelijk waren (of nu zijn) voor het technisch beleid én van wat zij betekent hebben voor de Unie, gaat gestaag verder. Intussen gesproken met vijf van de zes nog levende ex technisch coördinatoren of technisch directeuren. De zesde komt natuurlijk ook aan de beurt. Tevens kennisgemaakt met de ‘nieuwe’ TD, Vincent Kortbeek en afgesproken dat hij over een jaar of zo ook wordt uitgenodigd voor zo’n gesprek. Heel mooi detail: toen Bert Paauw een tijdje terug voor zo’n gesprek bij ons was, zag hij, dat we een jubileumboek van Holland Leiden niet hadden. Grote verrassing: op de reünie in Loevestijn had hij een exemplaar voor ons bij zich! Dank je wel!

Vragen Ze komen nog altijd in ruime mate!

Zo wilde een kleinzoon van voormalig 800 m loper Anton Blok een spreekbeurt houden op school over zijn opa. Hebben wij materiaal? Misschien nog medailles van hem waar de kleinzoon dan mee zou kunnen pronken? We konden helpen!

Op het tekstje over de 4x100 yards in Engeland reageerde Wim Zonneveld met aanvullende informatie en, belangrijk, met het aanbod om te helpen als we ergens niet goed uitkomen. Geweldig want hij is een atletiekhistoricus pur sang.

Volgend jaar bestaat AV’23 -natuurlijk- 100 jaar. Guus Mater, lid van die vereniging en die de laatste tijd meerdere artikelen voor de Vriendenband aanlevert, is druk met dat jubileum bezig. Stelt ons daarom vragen. Die race in 1936 waarin Chris Berger het wereldrecord evenaarde: wie liepen er mee? Wie organiseerde? Wat was het voor wedstrijd? Beantwoord.

Jo Moerman, een van de heel grote namen uit de atletiekgeschiedenis: heeft zijn oorlogsverleden geleid tot sancties? (Nee, hij onderhield wel contacten met Duitsers maar met de bedoeling ze gunstiger te stemmen om de atletiek zo maximaal mogelijk dóór te kunnen laten gaan.)

Hebben wij nog interessante gegevens over AV’23? Wel jubileumboeken van 25, 60 en 75 jaar maar die zal men zelf ook wel hebben. Een jarenlang heel vooraanstaande vereniging, met zo’n rijke historie. Wij moeten het hebben van bladen als Sport in beeld, de Revue der Sporten, de At(h)letiekwereld.

Trouwens, als mensen serieus belangstelling hebben voor info over een atletiekonderwerp, dan zijn zij, na een berichtje, altijd welkom om ook eens zelf te komen spitten in het bij ons beschikbare materiaal.

Wat wij slecht kunnen leveren zijn adressen van mensen. Journalisten die bijvoorbeeld voor een artikel een (oud-)atleet of atlete willen vinden. De Unie mag gegevens maar een aantal jaren bewaren en zeker niet zomaar vrijgeven. PRIVACY! Lastig maar het is niet anders. Dus zoeken we dan omwegen maar dat lukt lang niet altijd.

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Waarom zijn wij blij met giften/erfenissen van atleten? We hebben al heel lang een plakboek van de Amsterdamse sprinter Herman Eikema uit de jaren ’30 van de vorige eeuw. Dit ligt, netjes opgeborgen, te liggen, te liggen........ Komt er een vraag: “Kunnen jullie me helpen aan de vierde man van de 4x110 yards estafetteploeg die in 1936 meedeed aan het AAA-kampioenschap in Engeland? De andere drie wist de vragensteller. In de gebruikelijke stukken niets te vinden, totdat we het plakboek tegenkwamen waarin met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid het antwoord: naast de al bekende namen Osendarp, Berger en Van Beveren was dit Boersma.

Er was ook een vraag over Foekje Dillema, die eens naar het verzamelpunt reisde [en weer naar huis werd gestuurd], waar op een station de nationale ploeg bijeenkwam. Maar welk station was dat? Experts van naam komen tot verschillende plaatsen: Amsterdam? Utrecht? Hilversum? Nee, dat konden wij ook niet oplossen!

Voor een meer recente voormalige topatleet willen mensen een lintje aanvragen. Hebben wij informatie die de aanvraag kan ondersteunen? Noem hier natuurlijk geen naam omdat de procedure nog loopt, maar helpen konden we inderdaad.

Het hoeven niet perse altijd de bekende grote namen te zijn waarnaar gevraagd wordt. Een vraag over een minder bekende atlete uit Overijssel konden wij ook voor een groot deel beantwoorden.

Van Ron Wintjes kregen we een handleiding wedstrijdorganisatie voor de FICEP-spelen 2001 dat jaar in Nederland werden georganiseerd. Nu is FISEC de internationale schoolsportfederatie van het Katholiek Onderwijs. Het organiseert éénmaal per jaar een internationale schoolsportontmoeting voor 15- tot 17-jarigen: de FISEC-spelen. Sinds 2014 doet het dit samen met FICEP die er vóór die tijd verantwoordelijk voor was.
Deze ontmoeting gaat gewoonlijk door tijdens de maand juli en volgende sporten staan op de affiche: atletiek, basketbal, handbal, tafeltennis, veldloop, tennis, voetbal, volleybal, zaalvoetbal en zwemmen.

Rotterdam Atletiek gaf het jubileumboek dat geschreven is ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan en A.V.Weert hun boek over het 40 jarig bestaan. Hoewel allebei met enige vertraging omdat die jubilea al gepasseerd zijn, maar we zijn er wel heel blij mee want juist in deze boeken kunnen we vaak heel veel informatie vinden die centraal door de Unie niet wordt bewaard en we hebben ook al meermalen vragenstellers met behulp van boeken als deze kunnen helpen.
Persoonlijke plakboeken, jubileumboeken, zie bijvoorbeeld hierboven de alinea over Herman Eikema en die van de Overijsselse atlete.

29 november! De vooralsnog geplande dag voor de presentatie van de Canon, het boek dat in 50 vensters hoogtepunten uit de vaderlandse atletiek beschrijft. Wat we er tot nu toe van gezien hebben, ziet er zeer veelbelovend uit!

Intussen is de website van de Atletiekunie vernieuwd zoals u wel eens gezien zal hebben.
Publieksvriendelijker is de bedoeling, maar plots waren we bladzijden kwijt die waardevolle informatie bevatten voor mensen die met de historie bezig zijn! Gelukkig is dat intussen grotendeels opgelost maar onze digitale expert Wouter Schoemaker waarschuwde opnieuw voor een risico dat we nu lopen. Voorbeeld: in de bibliotheek hebben we boeken staan over de Olympische Spelen van 1896 tot en met 1988. Daarna druppelt het nog even door maar veel boeken werden er niet meer over geschreven want het internet nam in toenemende mate de informatievoorziening vooraf, de wedstrijdverslagen met wetenswaardigheden en de nabeschouwing over. Boeken worden niet meer verkocht en dus niet meer geschreven. Na 2004 hebben we helemaal niets meer aan boeken over Olympische Spelen.
Zo gaat het ook met de jaarlijkse ranglijstenboeken, eh, ranglijsten die de werkgroep statistiek steeds keurig samenstelt. Nu alleen nog digitaal in te zien.
Films, foto’s en/of de negatieven, videobanden: digitaliseren (deels al gedaan) is natuurlijk de mooiste oplossing. Enzovoort.
Tja, maar hoe bewaren we die gegevens nu? En hoe waarborgen we dat door een menselijke fout of door een technische calamiteit niet alles onvindbaar raakt? Dat was op de vergadering van het Erfgoedbestuur met de medewerkers eind september een belangrijk gespreksonderwerp. We gaan eerst maar eens een overzicht maken van wat we digitaal hebben, wat er elders voor ons te vinden is, wat we daarvan in eigen beheer willen hebben. Welk materiaal bewaren we intern en wat is daarvan geschikt om bijvoorbeeld via onze website aan iedere geïnteresseerde te tonen? Gebruik maken van hulpmiddelen als dropbox, de cloud, harde schijven. Kortom, ook in dit opzicht is er nog heel veel te doen.

Het jaarverslag van de Stichting Atletiekerfgoed is gereed, met een opsomming van o.a. activiteiten, schenkingen en contacten in 2021.

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Het artikel in maandblad Runners, dat in de vorige Vriendenband werd aangekondigd, is geplaatst in de Special die in december het jaar 2021 afsloot. Negen pagina’s met negen zeer in het oog springende foto’s waar steeds een korte tekst is bijgeplaatst. Wij van Erfgoed zijn blij met het resultaat en de aandacht die ermee aan onze Stichting is besteed.

Verder heeft de Gouden Spike ter gelegenheid van de 50e wedstrijd een fantastisch jubileumboek gemaakt waarvan wij er een voor ons archief ontvingen. Alle winnaars van de Spike genoemd, geweldige interviews, veel foto’s… een heel mooi boekwerk!

Een derde gift: de ingekorte en bewerkte handelsversie van het proefschrift dat Jan Luitzen schreef en waarmee hij promoveerde tot historicus. Dit onderzoek gaat over het ontstaan van georganiseerde sport in ons land. Volgens Luitzen is atletiek, de moeder der sporten, in ons land zeker niét de moeder geweest maar die eer is weggelegd voor cricket, rugby en daarna voetbal. Dat zijn niet zomaar Engelse takken van sport.

Gerard Nijboer is gepensioneerd! Ter gelegenheid van het afscheid van zijn werkzame leven kwam bij ons de vraag binnen naar foto’s. Natuurlijk konden wij die leveren.

Een aangeboden schilderij van Jo Grootewal, bondstrainer in de jaren ’50, hebben wij niet aangenomen. Wij zeiden het al eerder: hoewel iedereen -na afspraak- welkom is, zijn we geen museum. Wat we wel doen, is naar beste kunnen de geschiedenis vastleggen.

Dat blijkt ook uit het historisch onderzoek naar (1) de verenigingen die lid zijn (geweest) van de Atletiekunie; (2) naar alle bestuursleden van de Unie en (3) naar de technisch coördinatoren en hun vergelijkbare voorgangers toen die functie nog niet uitgevonden was. Plus natuurlijk zoveel mogelijk wat die mensen voor de Atletiekunie betekend hebben.

In januari was Ray van Asten in ons land. Ray, de 800 m loper die op zijn 13e emigreerde, eerst naar Australië en later naar Amerika, maar die tijdens zijn hele atletiekleven Nederlander bleef en halverwege de jaren ’60 top was. Samen met zijn ‘gastheer’ Piet Wijker bracht hij een bezoek aan ons om foto’s te bekijken, info op te halen en met Chris van der Meulen herinneringen uit te wisselen. Hij spreekt nog steeds geweldig Nederlands!

In de hoop dat we in de loop van 2022 weer onbelemmerd aan het werk kunnen, in plaats van soms in kleine groepjes op het bondsbureau of in het depot,

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Eén keer voltallig bijeen geweest …, nu weer terug naar 50% aanwezigheid op het bondsbureau, zo veel mogelijk verdeeld over de bieb en het depot. Tja, daar hebben we helaas ervaring mee opgebouwd maar het beperkt ons wel. Terwijl er juist weer genoeg te doen is want externe contacten weten ons weer prima te vinden.

Zo meldde zich Rinus Groen. Hij heeft een bestenlijst van Super Lange Afstanden aangeboden en beschikt ook over digitale exemplaren van het, oorspronkelijk Belgische tijdschrift Spiridon, dat in de jaren ’70 nadrukkelijk aandacht ging vragen voor wegatletiek en naast België ook al snel in Nederland wortelde. Vergeleken met baanatletiek hebben we van de weg veel minder materiaal dus daar zij we blij mee. En passant wees hij ons nog op een vergissing in de bestenlijsten op de website van Erfgoed waar die van een jaar onder een ander jaar geplaatst waren. Kijk, daar hebben we wat aan! Onze dank is groot!

Het intussen bekende boek over de geschiedenis van de sprint, geschreven door Kees Sluys: ‘Van 10.6 naar 9.58’ (zie de website voor een recensie erover) hadden wij nog niet in de bibliotheek.

Maar behalve dat de reünie eind oktober enorm gezellig en een zeer geslaagd evenement was, bleek deze ook zijn nut af te werpen want Kees was een van de aanwezigen. Kennismaken, kletsen, krijgen was het resultaat. Fijn!

Een jaar geleden zocht Peter Klooster, oud-atleet, trainer, in zijn hoedanigheid van journalist van het maandblad Runners contact met ons. Hij wilde graag eens langs komen en uiteindelijk is het er nu van gekomen. Anderhalve week later was fotograaf Dirk-Jan van Dijk er om een aantal geselecteerde voorwerpen op de plaat vast te leggen.

Waarna Peter er een verhaal bij schrijft. Vermoedelijke plaatsing van het artikel in Runners in het november-nummer. Maar op het moment dat ik deze copy in moet leveren,  is dat nog niet verschenen. Spannend!

Is intussen in de december-special geplaatst.

Piet Wijker is ook met foto’s bezig. Op Wikimedia Commons staan onder andere foto’s over atletiek.

Vervelend is echter, dat er bij meerdere foto’s hopeloos verkeerde namen staan bij de daar acterende atleten. Hij vroeg onze medewerking. Alweer: de reünie was fantastisch! Want er zijn ook bij verschillende foto’s door de aanwezigen de juiste namen geplaatst.  Wie ook wil helpen zoeken: ga naar https://commons.wikimedia.org en dan naar Atletiekwedstrijden. Piet zal blij zijn met elke reactie!

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Net als voor het personeel van het bondsbureau is dat gebouw open voor 50% van de totale bemensing. Zodoende kunnen we in twee ploegen op andere dagen in de week weer ter plekke werken.
(Zolang het duurt want terwijl deze woorden geschreven worden, lopende de besmettingscijfers enorm op en is het R-getal 2.91. Maar we houden hoop.....)

Gelukkig blijven mensen contact met ons zoeken. Dat leidde de afgelopen periode tot:

• Vera van Venetiën is de dochter van destijds sprinter, later heel actief en betrokken bestuurder bij zijn vereniging in het Leidse en in het district, Carel van Venetiën. Een doos vol keurig geselecteerde foto's, wat tijdschriften, verslagen van (jaar-)vergaderingen en diverse andere wetenswaardigheden voor Erfgoed.
• We kregen van jarenlang-inspirerend-Erfgoed-medewerker Marius Bos een recent krantenartikel over Lien Gisolf, die in 1928, bij de Olympische Spelen in Amsterdam, zilver won op het onderdeel hoogspringen en in die periode ook drie keer het wereldrecord verbeterde (tot uiteindelijk 1,62 meter.)
• Louise de Beer, echtgenote van destijds voorzitter/directeur Wim de Beer, bracht ons een aantal herinneringen zoals bijvoorbeeld een plaquette ter herinnering aan het slaan van de eerste paal van het eerste eigen bondsbureau in Nieuwegein. Ook zat er een 2 kg-mannendiscus bij, waarop meerdere handtekeningen. Duidelijk leesbaar is die van Wolfgang Schmidt. We weten niet waar/waarom/wanneer/en van wie Wim deze discus gekregen heeft. Weer studiemateriaal!
  

 Gever en geverinnen, onze dank is groot!