Nieuws

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

2020 is een heel ander jaar geworden dan we voor ogen hadden.

Maandenlang niet terecht kunnen ‘bij onze spullen’ betekent dat we op veel te veel vragen alleen maar: “Sorry, nog even niet…”  kunnen antwoorden. En hoe lang ‘even’ duurt, valt nog niet in te vullen.

Jan-Willem Eleveld vroeg informatie over Arie van der Werken, de PSV-er die in 1930 Nederlands kampioen werd op het onderdeel 400 meter horden. We konden een beetje helpen, vooral dankzij een jubileumboek van PSV dat we destijds gekregen hebben (en dat we tussen de eerste en tweede covid-19 piek nog net even konden opzoeken).

Jannet van Noord zoekt informatie om de ranglijsten en het overzicht van clubrecords van Lycurgus aan te vullen. Een klein beetje info konden we van huis uit aanleveren, voor een meerkampvraag bleek Hans van Kuijen (weer eens) onmisbaar, maar voor het overige is het wachten op betere tijden.

Dat laatste geldt ook voor Peter Klooster (Runnersworld) die vooral geïnteresseerd is in Jan Zeegers.

Met een zekere regelmaat wordt ons ook het een en ander aangeboden. En ook die contacten moeten geduld hebben. Daily Magazines van Olympische Spelen (Global Sports Communication); misschien iets uit de erfenis van Piet van der Kruk; een aantal zaken van Jo Tingen, die trouwens ook vraagt of wij nog een ranglijstenboekje uit 1971 hebben (met aan zekerheid grenzende waarschijnlijk niet, kunnen misschien lezers helpen?)

Op beperkte schaal kunnen we thuis en van huis uit iets doen, toch is het vooral wachten op betere tijden. Geduld!

Zegt immers een Japans spreekwoord niet: Als men er drie jaren op gaat zitten, zal zelfs een rotsblok wel warm worden. Maar het zou erg fijn zijn als de Japanners die termijn aanmerkelijk kunnen verkorten!  

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Ontvangen

Informatie en memorabilia over/van de Enschede Marathon. Herman Heupers!

Vandaag was ik iets aan het zoeken en daarbij kwam ik nog 3 foto’s tegen van de ‘tentoonstelling’ die gemaakt is t.g.v. het 100-jarig bestaan van de KNAU in 2001. Samen met Cees v.d. Ende en Anny Schmitz maakte ik deel uit van de ‘jubileumcommissie’; Eén van de items was deze reizende tentoonstelling. Het waren drie fotopanelen, die de geschiedenis van de KNAU in een notendop verbeeldde; de panelen werden in dat jaar bij alle jubileumevenementen tentoongesteld. Ik denk dat de panelen inmiddels niet meer bestaan, maar gelukkig hebben we de foto’s nog........schreef Fenny van Osch en stuurde ze ons toe.

World Athletics heeft een boek uitgegeven, getiteld: ‘Progression of World Athletics Records’. Hierin staan alle wereldrecords vanaf het begin tot nu toe zeer gedetailleerd beschreven. Vaak gaan ze v.w.b. het begin zelfs terug tot halverwege de 19e eeuw. Een fantastisch naslagwerk, waarover we van verschillende kanten werden getipt, maar de WA was zo vriendelijk het de Atletiekunie toe te sturen.

Voor alle drie: dankjewel!

Vragen

Komen ook nog steeds binnen. Vaak kunnen we deze beantwoorden, maar dat lukt niet altijd! Zoals:

In 1993 was er een jeugdinterland tussen Nederland, België en Wales. In de AW een hele bladzij verslag van de wedstrijd in Tilburg, verderop uitgebreide uitslagen van alle Nederlanders, van betere prestaties van Belgen, maar het woord Wales komt in totaal een keer of vijf voor....., zonder vermelding van resultaten. Zane Maynard was een van de deelnemers en is op zoek naar zijn prestatie, daar geleverd. Natuurlijk hebben we meer bronnen dan de AW’s, maar.... nergens iets te vinden over uitslagen van de Welshmen!

Bij een andere vraag kunnen we wel iets betekenen. Jeroen v.d. Koningsberg maakt een documentaire over Tinus Osendarp (over ongeveer een half jaartje te zien). We hebben zijn hardloopprestaties geordend aangereikt. We hebben foto's geleverd. We hebben het AW artikel gegeven waarin staat dat hij geroyeerd is (reden: oorlogsverleden). Jeroen zocht een officieel Uniebestuursbesluit, maar dat hebben we nergens kunnen vinden. We houden contact, voor als we nog meer vinden dat voor hem interessant kan zijn en voor als hij nog andere vragen heeft.

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Eerbetoon in Kollum voor Foekje Dillema

Bovenstaande tekst stond boven een krantenknipsel dat ik ontving van Elly Konings uit Drachten. Oplettend als altijd wanneer het mogelijke kopij voor De Vriendenband betreft, stuitte zij op een artikel in het Friesch Dagblad van de hand van Theo Klein. Langzamerhand zijn artikelen over Foekje Dillema een regelmatig terugkerend verschijnsel. Maar eerlijk is eerlijk, de Friezen hebben Foekje in hun harten gesloten en gaan door met het eren van hun sprintkampioene. Wat nu weer, zult u zeggen. Een fantastisch plan is geboren en daarop is van alle kanten positief gereageerd. Het plan is opgevat voor een reusachtige afbeelding van Foekje Dillema op een muur van de Meckama State in Kollum.

Het ontwerp is van de Drachtster graffitikunstenaar Marcus Wedman. Over de uitvoering is het laatste woord nog niet gezegd. Maar daar komen ze wel uit. Op een pad langs de muur is pas ook ter ere van Foekje Dillema een honderd meter lange atletiekbaan geschilderd. Ze weten van geen ophouden in Friesland. Ook is er aan gedacht om daar een zandloper te plaatsen. Passanten kunnen dan testen, of ze de afstand kunnen lopen in Foekje’s tijd van 12,1 seconden.

We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.

Tentoonstelling Sporthelden

In februari van dit jaar ontvingen wij via via het verzoek van mevrouw Tessel Dekker om te helpen zoeken naar een foto voor een tentoonstelling. Ze vertelt hierover:
“In opdracht van de gemeente Amsterdam stel ik een tentoonstelling samen over de sporthelden waarnaar de straten van de Sportheldenbuurt zijn vernoemd. Deze tentoonstelling bestaat uit foto's van de sporthelden en zal te zien zijn in de Sporthal Zuidereiland. Eén van de sporthelden is atlete Lien Gisolf. Ik ben op zoek gegaan naar foto's van haar, in actie en het liefst ook waar haar gezicht duidelijk op te zien is. In mijn zoektocht vond ik een mooie foto op de website van de Nederlandse Atletiekhistorici. Paul van Gool (van de Atletiekhistorici) verwees mij door naar Stichting Atletiekerfgoed. Ik ben dus erg benieuwd of deze foto in jullie collectie zit, en/of wie weet hebben jullie ook nog wel mooiere foto's van deze atlete? Alvast bedankt!
Met vriendelijke groet, Tessel Dekker”

Henk Brouwer en Hugo Tijsmans bogen zich over de vraag en uiteindelijk hebben we een serie van tien foto’s van Lien Gisolf naar Tessel gestuurd. Kennelijk is het haar gelukt om er een te kiezen, want we ontvingen het volgende bericht:

“.... Inmiddels is het zover: de tentoonstelling is vanaf nu te zien! ..... U kunt deze bewonderen in de sporthal op het Zeeburgereiland (Foekje Dillemastraat 118). De sporthal is vanaf 17 augustus geopend, 7 dagen in de week van 8:00 tot 23:00. Ik wil u nogmaals hartelijk bedanken voor het meedenken! Met vriendelijke groet, Tessel”

De reden om dit verhaal op te nemen in De Vriendenband is natuurlijk om onze leden, vooral de Amsterdammers, te attenderen op deze tentoonstelling, die volgens betrouwbare bron erg aardig is om eens te bezoeken.

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Zoals al in de vorige Vriendenband gemeld kan het Erfgoed team niet terecht op Papendal. Dat heeft ons aan het denken gezet. Hoe is Erfgoed gestart? Allereerst door het stellen van een zeer cruciale vraag:  ‘Hoe kunnen we de geschiedenis van de Nederlandse atletiek in kaart brengen zonder daar historisch onderzoek naar te doen?’
En in het verlengde daarvan: ‘Hoe komen we aan alle kennis en bezittingen daarvoor?’
Daarmee zijn onze voorgangers (Chris Konings, stil op de achtergrond ook Frank Koomen, tevens Chris van der Meulen -Frank en Chris vdM gelukkig nog steeds!- , Marius Bos, maar allereerst en vooral Paul van Gool) aan het werk gegaan.
Zij stuitten op vragen als:  ‘Welke onderwerpen vinden we belangrijk? Wat willen we daarvan hebben en hoe denken we dat te ontsluiten?’ Vervolgens hebben zij (eerst en vooral Paul) uren, dagen, jaren besteed om dat al te vergaren. Maar met het tot nu toe verrichte werk stopt het niet. De geschiedenis loopt door en in wat we wel hebben, zitten op meerdere plaatsen hiaten. Daarom mag historisch onderzoek nooit stoppen. Zo is het begonnen.

De bieb is ingericht in het NOC*NSF - gebouw en het depot in het gebouw waar nu studentenkamers voor Sport en Bewegen van zijn gemaakt. Daarna stopte Paul. Echter: toen verhuisde in een paar bijna opeenvolgende jaren de Atletiekunie naar het huidige groene gebouw (dus moest ook de bieb over en opnieuw ingericht worden), het depot naar de kleedkamer van de oude sporthal en vervolgens naar de judohal. Dat bij al dat -vaak heel haastige- verhuiswerk een efficiënte indeling in het gedrang is gekomen, is achteraf een logisch gevolg. Daarom hebben re- organiseren, beheren, administreren de laatste tijd zo'n belangrijke plaats gekregen en sneeuwde onderzoek onder. Nu wij het, nog niet goed genoeg maar toch al een heel eind weer op orde krijgen, werd het tijd na te denken over het vervolg. Covid-19 versnelde dat. Weken, maanden, misschien wel ….?? thuis wachten op betere tijden schiet niet op. Dus hebben we afspraken gemaakt over wie wat van huis uit zal proberen aan te pakken.
Daarbij ontstond nog een kleine discussie. Bepaalt de -steeds maar toenemende- vraag van 'klanten', of 'het geheel van de Nederlandse atletiek' wat van belang is om te vergaren of bewaard te blijven? Daar waren we snel uit.  Het is heel mooi en heel goed dat steeds meer mensen ons weten te vinden als zij informatie willen hebben of iets aan te bieden hebben. Van harte welkom! Toch, dat is niet maatgevend voor de terreinen die we willen onderzoeken.

Natuurlijk kunnen we niet wachten op het moment dat we weer terecht kunnen. Ook onderzoek naar wat we nog niet weten of hebben, gaat dan beter dan nu van huis uit. Hoewel, het kan ook met behulp van andere bronnen! Internet, boeken, tijdschriften, kranten, contacten met mensen.... Zo hebben we toch, in deze tijden waarin zo weinig kan, een zinvolle taak om de verveling te verdrijven. Hoewel we blijven hopen op veel meer mogelijkheden als deze Vriendenband in de bus valt dan nu op het moment van schrijven, hoewel….??

Reacties uit het land:

• Rob Ketting heeft sportfoto’s uit de jaren 1935 – 1941, waaronder van Pim Mulier en van Jesse Owens en Tinus Osendarp in dezelfde wedstrijd. Zodra het weer kan, komt hij een keertje langs.
• Jan Peter Wever heeft foto’s en zoekt er ook informatie over. Komt t.z.t. ook naar ons toe.           
• Bart de Jong zoekt informatie over HAC uit Huizen, een vereniging van voor WO 2. (En dus een voorloper van Zuidwal, dat volgend jaar 40 jaar bestaat.) Een beetje hulp was al mogelijk.
• Piet Wijker wilde info over (oude) wereldrecords. Konden wij van huis uit niet leveren maar gelukkig is er dan Hans van Kuijen die heel snel en zeer compleet voor een antwoord zorgde. Fantastisch!

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Covid-19 heeft vele tentakels en daarom is het niet verwonderlijk dat een ervan ook Erfgoed in zijn greep houdt. Sinds half maart is het niet meer mogelijk ons werk op locatie te verrichten. Er zijn best nog wel wat ‘dingetjes’ van huis uit te doen maar lastig en beperkend is het zeker wel. Oké, het is niet anders. En we waren net zo lekker bezig:

De bibliotheek is nu netjes op orde, met het ordenen van het depot is een start gemaakt.

De vraag naar een foto van de startramen in de vorige Vriendenband werd direct beantwoord door Marius Bos:

Marius blijft waardevol voor Erfgoed!

Rob Heemskerk is zoek! Wie kan er iets vertellen over hoe het hem ná zijn sprinterscarrière is gegaan en misschien wel waar hij nu is?

Dankzij het grote netwerk van Wilma van Gool - van den Berg konden we al snel een antwoord geven aan de NOS die voor een tv-programma op zoek was naar deelnemers aan de Olympische Spelen in 1964.

Piet Wijker heeft in het standaardwerk ‘Atletiek in Nederland’ opnieuw enkele onvolkomenheden gevonden. Ja, graven in het verleden en daar goede conclusies aan verbinden kun je wel aan hem overlaten!

In Amsterdam is een sportheldenbuurt. Zo is daar ook een straat vernoemd naar Lien Giesolf die in 1928 zilver won bij de Olympische Spelen in Amsterdam op het onderdeel hoogspringen. Even daarvoor had zij het wereldrecord op 1,582 meter gebracht en in 1932 verbeterde zij het uiteindelijk tot 1,625 meter.  ‘Schots’ natuurlijk! Nu luidde de vraag of wij een foto van haar hebben die tot posterformaat vergroot kan worden.     En helaas, die kwaliteit blijken wij bij de elf beschikbare foto’s in ons archief niet in huis te hebben…

Een volgende vraag ging over het RK nationaal kampioenschap veldlopen in  1943. Daar zou een verkeerde winnaar in de uitslagen staan…. Van huis uit door ons zeker niet te beantwoorden en of we die informatie op het bondsbureau hebben…..?

Hans van Kuijen, die in januari met het bestuur van de Vrienden op bezoek was, had toen gezien dat hij nog wel wat thuis had waarmee hiaten in ons bestand gevuld konden worden. Dat heeft hij een maand later gebracht. En gelijk wat info mee terug genomen waarover hij niet beschikte. Allebei blij!

Van Alex Wijsman kregen we materiaal van en over Jan Cijs, die van 1949 tot 1970 als snelwandelaar belangrijk was.

En Ellen van de Bunt (die nog lang niet klaar is met het vorsen in het archief van Koos) bracht weer een loodzware doos met vooral paperassen uit de nationale -, afdelings – en Sportclub Reeuwijk-carrière van Koos.

Alle gevers: DANKJEWEL !

Vanwege de opgelegde maatregelen door het coronavirus is onze bibliotheek op dit moment niet bereikbaar en kunnen we ook geen bezoekers ontvangen.

U kunt ons nog wel bereiken via de gebruikelijke kanalen, zie Over ons

[ook verschenen in de Vriendenband van de Vrienden van de Atletiek]

Stichting Atletiekerfgoed bestaat dit jaar 10 jaar maar het is drukker dan ooit tevoren!

De laatste maanden van het afgelopen jaar is “Erfgoed” intensief bezocht en die lijn zet zich ook dit jaar door.

Herman Lenferink is druk bezig met een bibliografie van zijn destijds trainer Herman Verheul, de man die met -relatief- rustige (meer lengte dan snelheid) trainingen en veel wedstrijden om aan voldoende scherpte te komen, opzien baarde in ons land. De meest bekende atleten: Herman de Jong, Joost Borm en Klaas Lok.

Marianne Piso, de partner van Rien van Haperen, werkt hard aan het ‘erfgoed’ van Prins Hendrik en kwam bij ons de werkwijze bestuderen en inspiratie opdoen. Rien was meegekomen en zo enthousiast, dat hij een volgende bestuursvergadering van de Vrienden op het bondsbureau afsprak, want ‘dan konden de overige bestuursleden óók eens zien wat we allemaal in huis hebben!’ Het werd een geanimeerd bezoek.

Tijmen van den Brom is zelf atleet, studeert in Utrecht en maakt in dat kader een werkstuk over de ontwikkeling van atletiek voor vrouwen. Haalt in meerdere bezoeken informatie daarvoor bij ons.

Ook met vragen weet men Erfgoed te vinden. Wie waren de Nederlandse deelnemers/prijswinnaars op het eerste Europese Kampioenschap in 1934 in Turijn? Voor een tv-programma: is er in Nederland nog een atleet actief die 100 jaar of ouder is? Hoe werd destijds de Relay Race (200-100-80-60m) georganiseerd? Een voetbalvereniging bestaat bijna 100 jaar en drie keer is er een atletiekafdeling bij opgericht. Hebben wij daar informatie over voor het jubileumboek?  Waar is een lijst met wereldrecords 100 yards te vinden want de IAAF, eh…nu World Athletics, doet daar niets meer mee.

Tussen de bedrijven door is de bibliotheek gereorganiseerd en netjes op orde gebracht en nu wacht ook zo’n taak voor het depot.

Kortom: het verleden houdt ons nu en vast en zeker ook in de toekomst, heel druk bezig!

Stichting de SPORTWERELD bevordert sporthistorisch onderzoek en documentatie en zet zich in voor het behoud van het sportief erfgoed met bijeenkomsten, lezingen, studiedagen en uitgifte van het gelijknamige magazine over sportgeschiedenis. Historici, sociale wetenschappers, sportbestuurders, journalisten, verzamelaars, sporters en vele anderen zijn betrokken bij De Sportwereld. Stichting de Sportwereld wil een platform zijn voor het ontwikkelen en verspreiden van kennis over de geschiedenis en achtergronden van de sport in Nederland.

Geweldig, als zo’n Stichting vraagt om eens kennis te mogen maken met de wijze waarop wij, de Stichting Atletiek Erfgoed, bezig zijn en vanuit welke uitgangspunten we functioneren. Dat vond plaats op 27 september en Frank en Hugo ontvingen ze. Zo’n bezoek brengen ze jaarlijks aan enkele sportbonden en al heel snel bleek, dat wij een unieke positie innemen. Dat lang niet alle sportbonden georganiseerd tijd, middelen, zelfs maar oog hebben voor hun geschiedenis, is bekend. Waar dat wel gebeurt, zijn grotendeels gepensioneerde enthousiaste vrijwilligers bezig -net als bij ons-  maar, zoals we hoorden over een andere sportbond, zijn die bijvoorbeeld afhankelijk van de toevallige directeur bondsbureau hoeveel ruimte zij, in twee betekenissen, krijgen.
Onze Stichting, gebaseerd op de Vrienden en de Atletiekunie, geeft een stevige verankering en die is de Sportwereld nog nergens tegengekomen. Ook de keuze om archiefbeheerder ver boven een mogelijk museale functie te plaatsen, werd onderschreven. Musea, denk aan het sportmuseum in Lelystad, de Experience in het Olympisch Stadion, zijn te vaak een kort leven beschoren en voor een museum binnen ons bondsbureau is praktisch gezien al helemaal geen plaats.
Voor een kleine proeve van bekwaamheid slaagden we glansrijk: een familielid van een hunner was in 1940 veel beter dan Tinus Osendarp. “Hebben jullie dat?” Ja hoor, binnen een minuut hadden we op tafel dat Wim Nota dat jaar 10.5 had gelopen (1e) en Tinus ‘slechts’ 10.7 (2e).

Maar men kwam niet alleen ‘halen’. Wij werden gewezen op sporthistorisch onderzoek aan de Radboud universiteit in Nijmegen; het Huygens ING instituut, waar Dr. Michel van Gent zich bezig houdt met sportgeschiedenis. En op het Nationaal Archief, waar al diverse grote sportbonden hun archieven hebben ondergebracht. (Want denk eens aan -onverhoopt- brand, aan klimaatbeheersing, enz.) Iets om over na te denken. Of gewoon al een simpele tip: bewaardozen met zo’n ijzeren ringetje in een rond gat om de doos van de plank makkelijk naar je toe te trekken: ijzer gaat ooit eens roesten en dat beïnvloedt de inhoud nadelig.

De Sportwereld organiseert ook bijeenkomsten en studiedagen, zoals in de eerste zin van dit bericht staat. Bij het afscheid klonk de overweging om zo eens afgevaardigden van een aantal historisch actieve sportbonden bij elkaar te brengen, om elkaar te inspireren en van elkaar te leren. Zo’n sessie zien wij graag tegemoet!
Een fijn en wederzijds leerzaam bezoek, waar we met genoegen op terugzien!